De 3 oorzaken van obesitas?

ieder pondje gaat door het mondje. Een veel voorkomende opmerking als het gaat om obesitas. Deze opmerking klopt wel, maar is een te simpele kijk op de groeiende cijfers van obesitas. Daarom neem ik je mee in drie belangrijke oorzaken van obesitas.

Veel onderschatten wat hun opmerkingen teweegbrengen. Vooroordelen richting mensen met obesitas begint al vroeg. Kinderen die te maken hebben met obesitas krijgen te maken met vooroordelen en pestgedrag. In totaal geeft 71% aan dat ze gepest worden en zelfs 33% wordt meer dan 5 jaar gepest.

Laat staan dat 66% van de vrouwen meemaakt dat ze in een gezondheidstraject te maken krijgen met stigmatisering. Dat betekent dat artsen en/of hulpverleners vooroordelen hebben, omdat iemand obesitas heeft. Laat dit even inzinken, omdat dit de professionals zijn die deze vrouwen horen te helpen!

Nog een voorbeeld is dat Aziatische Amerikanen met obesitas veel meer eetbuien hebben door stigmatisering. Dat leidt tot een hoger gewicht.

Uit deze onderzoeken kun je zien dat stigmatisering veel voorkomt. De druk van de maatschappij om slank te zijn neemt toe. Dat geeft het gevoel dat mensen met obesitas continu moeten presteren om zichzelf te veranderen. Een gevoel dat juist meer eetbuien veroorzaakt. Tegenstrijdig dus. Hieronder geef ik een paar oplossingen vanuit mijn perspectief.

Mogelijke oplossingen:

• • Als professional accepteren dat het complex is om eetgedrag bij mensen te veranderen
  • Niet meer mensen uitlachen of zwak vinden vanwege hun gewicht
  • Zie iedere cliënt of patiënt als gelijkwaardig mens
  • Dieetcultuur aanpassen, zodat gewicht niet meer het focuspunt wordt

Onze maatschappij is zo ingericht dat je altijd bezig blijft met je lichaamsgewicht. Als je niet slank bent, dan ben je niet een volwaardig mens. Dan ben je automatisch ongezond. Toch zijn sportende obese mensen gezonder dan je denkt. Vanuit onderzoek zie je namelijk dat lichamelijke activiteit positief is voor het metabolisch syndroom. Dit is een syndroom dat bestaat uit vijf ‘markers’ die de kans op gezondheidsrisico’s vergroot. Zo is bijvoorbeeld een hoge bloeddruk en een hoog cholesterol een ‘marker’. Beide verhogen ze de kans op hart- en vaatziekten. Als je gaat sporten en regelmatig bewegen, dan worden de ‘markers’ positief beïnvloed. Dit betekent dat je ‘gezonder’ wordt.

Wat is dan het belang om alleen maar te richten op het gewicht? De cliënten zelf weten ook dat overgewicht niet gezond is. Wat is de reden dat wij als professionals alleen richten op gewichtsverlies? Terugval met gewicht lijkt ook onvermijdelijk. Tijd voor een ander geluid.

Mogelijke oplossingen:

• • Richten op gezond gedrag bij de cliënt, zoals meer bewegen en regelmatig sporten
  • Een 80/20 regel met eetmomenten – waarvan 80% caloriearme keuzes (groenten, fruit) en 20% calorierijkere keuzes zijn
  • Haal de weegschaal weg bij de cliënt en richt op andere verbeterpunten
  • Minder werkdruk voor de cliënt, meer ontspanning
  • Welke waarden streeft jouw cliënt na? Hoe pas je de begeleiding op deze waarden aan?

Omgeving wordt steeds belangrijker in de bestrijding van obesitas. Veel onderzoekers erkennen de problemen die door de omgeving ontstaan. Wat houdt die sociale omgeving in? De sociale omgeving kun je onderverdelen in drie groepen:

1. Eerste laag: naaste omgeving, zoals: familie, vrienden
2. Tweede laag: verre kennissen en mensen die je ergens van kent
3. Derde laag: mensen die je niet kent, maar wel ziet

Het probleem is dat de derde laag door social media meer invloed heeft gekregen. Je ziet nu veel succesvolle verhalen van mensen die obesitas hebben bestreden. Mensen die je persoonlijk niet kent en toevallig voorbij ziet komen. Dat geeft de cliënt een gevoel dat het haalbaar is. Wat nu als de cliënt dit niet haalt en daardoor een gevoel van falen krijgt? Daarom is het belangrijk om de omgeving in perspectief te plaatsen. De sociale omgeving is gezien vanuit het individu, maar je hebt meerdere vormen om te kijken naar de omgeving. Om een beter beeld te krijgen van de totale omgeving maak ik gebruik van twee modellen:

Dit model maakt de relatie tussen het individu, zijn omgeving en gezondheid inzichtelijk. Het individu is geplaatst in het midden en om hem heen zijn de verschillende lagen van invloed op gezondheid. Denk hierbij aan de eigen leefstijl, invloeden vanuit de gemeenschap, leef- en werkomstandigheden en algemene sociaaleconomische, culturele en omgevingsfactoren.

Een belangrijk aandachtspunt is dat individuele leefstijlfactoren een klein onderdeel is. Als iemand bijvoorbeeld werkloos is en daar stress van krijgt, dan zie je dat gezond eetgedrag minder goed wordt. Dat herken je met cliënten vast wel dat ze sporten en gezond eetgedrag als eerste laten gaan bij moeilijkheden. Deze condities van dit model zijn belangrijk om in de gaten te houden hoeveel factoren er mee spelen bij obesitas. Wie weet maakt dit de stigmatisering vanuit professionals ook minder stevig.

Tijd voor het tweede model dat ik wel eens gebruik:

Het ANGELO raamwerk is ontwikkeld voor het beschrijven van omgevingsfactoren in relatie tot overgewicht en obesitas. Er zijn verschillende ‘obesogene’ omgevingsfactoren, die kunnen worden onderverdeeld in vier typen: (1) fysiek, (2) economisch, (3) politiek en (4) sociaal-cultureel. Deze omgevingsinvloeden kunnen op micro- en macroniveau plaatsvinden. Denk bijvoorbeeld aan de aanwezigheid van trottoirs om te kunnen bewegen (fysiek), de kosten van groente en fruit (economisch), richtlijnen voor fitheid en gezondheid (politiek) en uitingen over de voordelen en belang van minder gewicht (sociaal-cultureel).

Je kunt deze omgevingsfactoren zien vanuit het individu, maar wordt het ANGELO raamwerk vaak gebruikt op groepsniveau.

Een voorbeeld is dat Nederland een liberale overheid heeft. Dit betekent dat de oorzaken vaak worden gelegd bij het individu zelf. Je bent er tenslotte zelf bij en de oplossing is duidelijk. Dit liberale perspectief gaat niet helpen met de obesitaspandemie. De prikkels vanuit de omgeving zijn zo groot, dat de mens beschermd moet worden tegen extreme verleidingen. Niet voor niets zijn er lobby’s om roken te stoppen in de maatschappij. Als de overheid niet ingrijpt met bepaalde beleidsdoelen, dan zie ik de toekomst somber in voor obesitascijfers.

De omgeving is complex, dus hierbij wat mogelijke oplossingen vanuit mijn perspectief.

Mogelijke oplossingen:

• • Verplichtingen voor producenten met een maximum aantal suiker per 100 ml drank
  • Reclames over calorierijk voedsel voor kinderen drastisch verminderen
  • Fastfood reclames verbieden
  • Armoede bestrijden
  • Groenten en fruit meer toegankelijk maken
  • Supermarkten verplichten tot het veranderen van calorierijke snacks bij de kassa naar caloriearme alternatieven
  • Preventie meer aandacht geven vanuit de zorgverzekeraar
  • Meer nadruk op ethiek bij begeleiding van cliënten (waarden, vooroordelen, enzovoorts)

Deze drie oorzaken zijn complex om snel op te lossen. Wel is er een stevigere hand nodig vanuit de overheid om obesitas in te dammen. Dan wordt het meer een conflict tussen financieel belang en gezondheid.

Help mijn blog en deel dit via jouw socials via de onderstaande knoppen!

Benieuwd wie ik ben? Check mijn voorstelpagina dan!